Sektor gazowy w Polsce przechodzi znaczącą transformację w kierunku zrównoważonego rozwoju i redukcji emisji CO2. Wiodące firmy gazowe, takie jak PGNiG (obecnie część Orlenu), a także inni dostawcy, podejmują coraz więcej inicjatyw w obszarze zielonej energii. W tym artykule przyglądamy się głównym trendom i projektom związanym z ekologicznymi rozwiązaniami w branży gazowej.
Zielony wodór - paliwo przyszłości
Jednym z najbardziej obiecujących kierunków rozwoju jest technologia wodorowa. Wodór może być wytwarzany z użyciem odnawialnych źródeł energii (tzw. zielony wodór) i stanowi zeroemisyjne paliwo, które może być transportowane istniejącą infrastrukturą gazową.
Główne projekty wodorowe realizowane przez polskie firmy gazowe:
- PGNiG/Orlen realizuje projekt "Green H2", którego celem jest budowa instalacji do produkcji zielonego wodoru z wykorzystaniem energii słonecznej i wiatrowej.
- Gaz-System pracuje nad przystosowaniem części sieci przesyłowej do transportu mieszanin wodorowo-gazowych.
- Polskie Sieci Energetyczne współpracują z dostawcami gazu nad projektami magazynowania energii z OZE w postaci wodoru (Power-to-Gas).
Zalety technologii wodorowej:
- Zeroemisyjność - podczas spalania wodoru powstaje tylko woda
- Możliwość wykorzystania istniejącej infrastruktury gazowej (po modyfikacjach)
- Efektywne magazynowanie nadwyżek energii z OZE
- Uniwersalność zastosowań - transport, ciepłownictwo, przemysł
Biometan - ekologiczna alternatywa dla gazu ziemnego
Biometan to oczyszczony biogaz, który jakościowo odpowiada gazowi ziemnemu. Może być produkowany z odpadów rolniczych, komunalnych oraz osadów ściekowych, co czyni go odnawialnym źródłem energii.
Polskie firmy gazowe coraz śmielej inwestują w projekty biogazowe:
- PGNiG uruchomiło program "Innogy", w ramach którego planuje do 2025 roku wybudować 20 biogazowni.
- Spółka Orlen Południe przejęła biogazownię w Koninie i planuje jej rozbudowę.
- Gaz-System realizuje projekt umożliwiający wprowadzanie biometanu do sieci przesyłowej.
Rozwój sektora biometanowego ma szczególne znaczenie dla obszarów wiejskich, gdzie znajduje się najwięcej surowców do jego produkcji. Dzięki lokalnym biogazowniom możliwe jest tworzenie nowych miejsc pracy i dywersyfikacja dochodów gospodarstw rolnych.
Redukcja emisji w procesach wydobycia i przesyłu gazu
Firmy gazowe podejmują również działania mające na celu zmniejszenie emisji metanu i innych gazów cieplarnianych podczas wydobycia, przesyłu i dystrybucji gazu ziemnego:
- Modernizacja sieci przesyłowej - wymiana starych, nieszczelnych rurociągów na nowe, wykonane z materiałów o wyższej jakości.
- Zaawansowane systemy monitoringu - wdrażanie technologii wykrywania nieszczelności w czasie rzeczywistym.
- Implementacja turbin gazowych nowej generacji - o wyższej sprawności i niższej emisyjności.
- Elektryfikacja stacji kompresorowych - wykorzystanie energii elektrycznej, w tym z OZE, zamiast napędu gazowego.
Nowoczesny system monitoringu sieci gazowej umożliwiający szybkie wykrywanie i lokalizowanie wycieków.
Integracja OZE w działalności firm gazowych
Oprócz rozwijania technologii związanych bezpośrednio z gazem, firmy sektora gazowego inwestują w odnawialne źródła energii:
- Orlen po przejęciu PGNiG planuje do 2030 roku osiągnąć 3,5 GW mocy zainstalowanej w OZE.
- W portfolio spółek gazowych pojawiają się farmy wiatrowe (zarówno lądowe, jak i morskie), instalacje fotowoltaiczne oraz projekty geotermalne.
- Rozwój technologii Power-to-Gas (P2G) umożliwiający konwersję nadwyżek energii elektrycznej z OZE na wodór lub metan.
Wyzwania i perspektywy
Pomimo wielu inicjatyw, sektor gazowy w Polsce stoi przed istotnymi wyzwaniami w kontekście transformacji energetycznej:
- Koszty inwestycji - technologie zielonego gazu są często droższe niż konwencjonalne rozwiązania.
- Bariery regulacyjne - brak spójnych ram prawnych wspierających rozwój biometanu i wodoru.
- Konkurencja z innymi technologiami OZE - np. z bezpośrednią elektryfikacją opartą na energii słonecznej i wiatrowej.
- Potrzeba rozwoju infrastruktury - konieczność adaptacji istniejących sieci do nowych nośników energii.
Mimo tych wyzwań, perspektywy dla zielonej energii w sektorze gazowym są obiecujące. Polska posiada znaczący potencjał produkcji biometanu, dobre warunki do rozwoju elektrolizerów wodorowych zasilanych energią z OZE, a także rozbudowaną infrastrukturę gazową, która może być wykorzystana do transportu niskoemisyjnych gazów.
Podsumowanie
Transformacja polskiego sektora gazowego w kierunku zrównoważonego rozwoju jest procesem złożonym i długotrwałym. Wymaga ona znaczących inwestycji, innowacji technologicznych oraz zmian regulacyjnych. Niemniej jednak, widoczne są już konkretne działania podejmowane przez wiodące firmy gazowe, które stopniowo przybliżają branżę do osiągnięcia celów związanych z redukcją emisji i zwiększeniem udziału odnawialnych źródeł energii.
Rozwój zielonych technologii w sektorze gazowym jest nie tylko koniecznością wynikającą z polityki klimatycznej UE, ale także szansą na budowanie przewagi konkurencyjnej i zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego kraju. W nadchodzących latach możemy spodziewać się dalszego przyspieszenia transformacji i rosnącego znaczenia biometanu, wodoru oraz innych niskoemisyjnych rozwiązań w polskim miksie energetycznym.